Tag: lekkoatletyka

Nie płakałem za Kamilem. Czyli jeszcze słowo o „Sportowcu Roku”.

Zgodnie z utartą świecką tradycją początek roku przynosi nam różnego rodzaju rozstrzygnięcia wszelakich „naj” za rok miniony, w tym również zabawę najpopularniejszą, najbardziej prestiżową i o największym znaczeniu w polskim sporcie, czyli po prostu Plebiscyt Przeglądu Sportowego na „Sportowca Roku”. Zgodnie z tą samą tradycją rozstrzygnięcie nie zadowoliło wszystkich (bo i nie mogło), zatem nie powinno szczególnie dziwić, że już po ogłoszeniu finałowej dziesiątki tu i ówdzie rozległy się pomruki niezadowolenia, osiągając apogeum w chwili ogłoszenia zwycięzcy, którym okazał się siatkarz Bartosz Kurek.

Mnie osobiście ten wybór ucieszył, ale dlaczego – o tym nieco dalej, bo w sumie nie ma to większego znaczenia. Jest kilka rzeczy, które mnie nieustannie intrygują, choć dopuszczam też możliwość, że ja po prostu czegoś zwyczajnie nie rozumiem. Na początek jednak dwie uwagi natury formalnej.

Pierwsza: sam plebiscyt w swojej formule „publicznej”, czyli tej, która opiera się na głosach czytelników Przeglądu Sportowego (część tytułów przyznaje redakcja i tu trudno się doszukać większych kontrowersji), nie ma żadnych ostrych kryteriów wyboru. Odkąd ogłoszona zostaje lista nominowanych, można głosować całkowicie „po uważaniu” i argumentując swój wybór niepodważalnym „bo tak!”.

Z biznesowego punktu widzenia taka formuła ma sens, bo warto pamiętać, że oprócz zrobienia frajdy sportowcom cała ta zabawa ma przede wszystkim promować tytuł i markę najbardziej opiniotwórczego dziennika sportowego w Polsce. Obwarowanie plebiscytu precyzyjnymi kryteriami niosłoby z sobą ryzyko znacznego ograniczenia zasięgu plebiscytu, eliminując z niego kibiców okazjonalnych, którzy sportem niekoniecznie ekscytują się na co dzień, ale od czasu do czasu lubią sobie popatrzeć na ulubioną dyscyplinę. Mogę się założyć, że znakomita większość kibiców np. lekkoatletyki ma kontakt z dyscypliną wyłącznie podczas dużych imprez mistrzowskich oraz igrzysk. Podobnie jest z wioślarstwem, kajakarstwem, szermierką i niezliczoną liczbą innych dyscyplin, w których Polacy zdobywają medale. Brak ostrych kryteriów wyboru jest prawdopodobnie ukłonem w stronę tych kibiców.

Ale ta otwarta i nieostra formuła niesie z sobą również taką konsekwencję, że wyłącza jakąkolwiek merytoryczną dyskusję i argumentację. Kiedy więc czytam pełne rozczarowania tweety sportowych fachowców i dziennikarzy, w których przekonują, że „powinien wygrać Stoch”, ciśnie mi się na usta pytanie: „ale niby dlaczego „powinien”, skoro nie zostało określone absolutnie żadne kryterium, na podstawie którego głosujący mieliby weryfikować ową powinność?”. Skoro nie określiliśmy kryteriów i reguł, to nie wymagajmy od ludzi, żeby się nimi kierowali w wyborze. Skoro zaoferowaliśmy im dowolność wyboru, to wypadałoby tę dowolność uszanować, nie narzucając po fakcie tego, jak powinni byli głosować, skoro „powinien wygrać Stoch”.

Druga rzecz, która jest w istocie również konsekwencją tych nieostrych kryteriów, jakimi należałoby się kierować w wyborze, to tak naprawdę trudność w zdefiniowaniu tego, na jakiego sportowca de facto ludzie głosują. Do niedawna wydawało mi się, że decydującą jest miara popularności i aktualnych emocji, stąd zwyczajowa premia, otrzymywana często przez sportowców, których wyczyny rozgrzewają emocje w trakcie głosowania.

Ale przyjrzałem się raz jeszcze laureatom poprzednich edycji i zakołatało mi w głowie, że może chodzić tu o zupełnie inny czynnik, który okazuje się być decydujący w tej powszechnej formule głosowania: o „fajność”. Można toczyć długie i zupełnie bezowocne debaty o wyższości Kamila Stocha nad Bartoszem Kurkiem, ale podejrzewam, że w powszechnym odbiorze waga poszczególnych tytułów i sportowych osiągnięć nie ma większego znaczenia. Kurek poprowadził siatkarską reprezentację do drugiego z rzędu tytułu mistrzów świata, będąc przy tym po prostu „fajnym” kolesiem: trochę zadziornym, energicznym i bardziej wyszczekanym od skromnego, skupionego i sympatycznego, ale mimo wszystko nieco zbyt zamkniętego w sobie Stocha. Mogę się mylić, ale jak patrzę pod tym kątem na listę laureatów Plebiscytu PS z ostatnich 15-20 lat (czyli mniej więcej z okresu, w którym poza stałymi czytelnikami Przeglądu do głosu doszli „okazjonalni” kibice, korzystający z sms-ów, audiotele czy Internetu), to ta teoria składa mi się w jakąś spójną całość: wygrywali zwykle „najfajniejsi” z najlepszych.

Dla jasności: nie mam absolutnie nic przeciw Kamilowi Stochowi. Uważam go za sportowca absolutnie wybitnego. Ale wybór Bartka Kurka mnie bardzo ucieszył. Bynajmniej nie dlatego, że był „lepszy” od Kamila Stocha (zresztą… jak to do licha porównywać?).

Stoch w 2018 roku wygrał prawie wszystko, co było do wygrania: Turniej Czterech Skoczni, Kryształową Kulę, olimpijskie złoto. Wedle wszelkich kalkulacji osiągnął w ubiegłym roku znacznie więcej, niż rok wcześniej i niż w 2014 roku, gdy zwyciężał w wyborze na Sportowca Roku. Jedyne, czego nie udało mu się powtórzyć, to podwójne złoto na Igrzyskach. Ale suma zwycięstw rzuca na kolana. W porównaniu z nim Bartosz Kurek wygrał „tylko” Memoriał Huberta Wagnera i Mistrzostwa Świata, na których został wybrany najbardziej wartościowym zawodnikiem. Pojęcia nie mam, jak od strony formalnej porównać te wyczyny, ale pewnie waga przechyliłaby się na stronę Kamila.

Jest tylko jeden niuans, który sprawia, że sukces Kurka cieszy mnie bardziej. Stoch w ubiegłym roku nie wdrapał się na szczyt; on już tam po prostu był. Przez ostatnie lata konsekwentnie wypracowywał sobie rolę niekwestionowanego króla polskich skoków i całego sportu, któremu czasem zdarzają się słabsze dni (tym razem niefortunnie w trakcie głosowania), ale na którego zawsze można liczyć.

Bartosz Kurek dla odmiany pokonał bardzo długą i bardzo ciężką drogę ponownego udowadniania swojej wartości przed nowym selekcjonerem i starą publicznością, która w części zdążyła już wymazać go z pamięci. Z zawodnika, bez którego reprezentacja poradziła sobie w siatkarskim mundialu przed czterema laty, stał się ostoją nowej kadry, bez której drugie z rzędu, a trzecie w historii zwycięstwo w Mistrzostwach Świata nie byłoby możliwe. Pod tym względem rola Kurka wydaje mi się nie do przecenienia, a tytuł Sportowca Roku absolutnie zasłużony. Ale to wyłącznie moje własne kryteria. Bo ja osobiście najbardziej w sporcie cenię tych, którzy upadają, ale wciąż jeszcze mają siłę wstać. Żadne zwycięstwo mnie tak nie cieszy, jak podniesienie się po przegranej.

Na marginesie: też uważam, że Kurek jest „fajniejszy” 😉

Foto: Flickr / Grzegorz Jereczek

Najpierw jajko, potem kura. Złote jajka na samym końcu…

Kilka miesięcy temu jeden z moich znajomych zwrócił się do mnie z prośbą o pomoc w stworzeniu oferty sponsorskiej dla małego, lokalnego klubu, w którym trenuje jego syn. Sprawa nie wygląda najgorzej, bo klub jest, boisko jest, trener jest i nawet od czasu do czasu zdarza się chłopakom gdzieś wyjechać na mecz. Nawet dresy chyba mają klubowe i jakiś sprzęt do ćwiczeń. Ale już na przykład masażystę to widzieli tylko w telewizorze, przy okazji Ligi Mistrzów, a w temacie odżywek i suplementów nie są do końca pewni, czy jak widzą w Żabce baton z napisem „protein bar”, to może być? Może nie są to zupełnie podstawowe rzeczy, ale skoro chłopaki się w tę zabawę angażują, to w sumie co im szkodzi mieć?

Spoko, nie ma sprawy, tylko potrzymaj mi kota i powiedz, co też ja takiemu potencjalnemu sponsorowi – poza ewentualną fakturą – mógłbym zaproponować w ramach jego sponsorskich świadczeń? Nie wiedział, więc odesłał mnie do właściciela klubu.

Dzwonię, przedstawiam się, mówię w czym rzecz i kto mnie przysłał, a po drugiej stronie słyszę sapanie, że no tak, to prawda, tylko on nie jest do końca pewien, czy mamy o czym rozmawiać, bo z tymi rodzicami to tak jest, że teraz im zależy, ale za chwilę dzieciak skończy szkołę, pójdzie sobie gdzieś indziej i rodzicowi będzie już zależało na czymś innym. Oczywiście, jak mam ochotę dostarczyć mu trochę gotówki, to on chętnie przyjmie i coś mi za to zaproponuje, może jakąś bandę na boisku, albo coś, ale teraz to on nie wie, bo się nigdy nad tym nie zastanawiał. O, w sumie jak już chcę, to mogę mu zrobić taką ofertę, jak ma jeden klub z miasta X, bo to się mu podoba, a oni to chyba nawet mają dedykowanego do takich zadań człowieka.

Obejrzałem sobie stronę rzeczonego klubu z miasta X, a później jeszcze kilkadziesiąt innych i na dobrą sprawę wszystkie one miały dwa elementy wspólne: na niemal wszystkich była imponująca galeria nikomu nie znanych sław, których noga miała szczęście w owym klubie stanąć. I na żadnej z nich nie było ani słowa o przyszłości, misji, celu działania – nic z tych rzeczy. Wrażenie miałem mniej więcej takie, jak po wejściu na przydrożny cmentarz – równie pełen nazwisk, które postronnemu nic nie mówią i równie jałowy w nadzieję na lepsze jutro.

I tu jest – nomen omen – pies pogrzebany. To, co mnie najmocniej uderzyło w tej rozmowie, to perspektywa jutra, która kończy się z chwilą opuszczenia przez dzieciaka szkoły.

Jak się dobrze zastanowić, to dokładnie w ten sposób funkcjonuje to na wszystkich poziomach: liczy się wyłącznie tu i teraz, a inwestowanie w przyszłość nie ma większego sensu, bo ta przyszłość najprawdopodobniej zmaterializuje się już w innym miejscu, więc nie ma najmniejszego sensu robić innym dobrze. A stąd już bardzo blisko do konkluzji, że pojawienie się w takim lokalnym klubie jakiegoś talentu to w gruncie rzeczy problem, bo trzeba w jego rozwój więcej inwestować, a on na koniec i tak pójdzie gdzieś indziej, w najlepszym razie zasilając listę znanych wychowanków, którymi klub się chwali w internecie. I tu historia zatacza koło.

Bardzo mi się podoba inicjatywa ministra sportu, który wdrożył w życie program nagradzania pierwszych trenerów, ale umówmy się: to zaledwie kropla w morzu potrzeb i to tylko jeden z wielu drobnych elementów, który może wpłynąć na poprawę sytuacji w polskim sporcie. Takich programów powinno być znacznie więcej, z systemem wynagradzania lokalnym klubom kosztów łowienia i rozwijania talentów na czele.

W Żywcu, z którego pochodzę, swego czasu rozbłysł talent Piotrka Haczka, jednego z naszych „złotych” czterystumetrowców. Jakimś sobie tylko znanym sposobem w chuderlawym i szczerbatym „Ziupie”, jak go nazywaliśmy w drużynie harcerskiej, Bogusław Wyleciał zobaczył potencjał na lekkoatletę. Dziś już nawet nie pamiętam, co to był za klub, prawdopodobnie któryś MKS (Międzyszkolny Klub Sportowy) – postpeerelowski relikt, w które obfitowała wówczas cała sportowa Polska. Trener miał nosa, zawodnik osiągnął szczyty, ale dla lokalnej społeczności skończyło się to zasadniczo niczym. Wszystko, co zostało po Piotrku w Żywcu, to kilka emocjonujących chwil przed telewizorami i pewnie kilka dyplomów. Nikt nie pociągnął za jego przykładem młodych ludzi, nikt nie zbudował wokół lekkoatletyki choćby najmniejszej lokalnej społeczności. Dla niej wybudowano pływalnię – czynną cały rok i współfinansowaną przez UE. I to by było na tyle, jeśli idzie o lokalne benefity z wychowania – jakby nie patrzeć – światowego formatu sportowej gwiazdy. (Na marginesie: dziś Piotrek rozwija lekkoatletykę w… Danii).

Czasem mam wrażenie, że „reset”, którego minister oczekuje od Polskiego Związku Kolarskiego, przydałby się tak naprawdę we wszystkich związkach i we wszystkich dyscyplinach. Kiedyś sobie tłumaczyliśmy, że starsze pokolenie, które nie odnajduje się w nowej rzeczywistości, w naturalny sposób musi odejść, żeby zmieniło się w Polsce myślenie o sporcie. I faktycznie: z jednej strony zmieniło się sporo: ludzie dostrzegli w końcu korzyści, płynące z aktywności fizycznej i biegający po parkowych alejkach, albo kręcący na rowerze na szosie przestali już wzbudzać niezdrową sensację. Ale na poziomie organizacyjnym polski sport zrobił moim zdaniem krok wstecz i poza kilkoma aktami strzelistymi w postaci imprez biegowych (głównie z inicjatywy sponsorów) i coraz większą liczbą imprez kolarskich (często z inicjatywy byłych kolarzy oraz paru zapaleńców), na poziomie lokalnym nie dzieje się właściwie nic więcej. A i tutaj, gdzie się coś dzieje, częściej zamiast integrować lokalną społeczność, budzi dyskusje i spory o zamykanie ulic. Tymczasem bez zmiany mentalności na poziomie lokalnej społeczności w polskim sporcie nie zmieni się zupełnie nic. Tylko w tym celu trzeba jednak przestać odkurzać dawne dyplomy i spojrzeć w kierunku przyszłości. Bez tego medale będą się nam nadal tylko przytrafiać, a my nadal będziemy wylewać swoje frustracje na Twitterze. I tak bez końca.

No dobra. Pora kończyć to marudzenie, bo poza tym, że sobie trochę obniżę ciśnienie, niewiele to zmieni. Czas wracać do kolarstwa, bo nasze chłopaki ze Sky i BORA-hansgrohe napierają, a już za niespełna tydzień Strade Bianche, czyli sezon na pełnej petardzie 😉